Pul pul olmuş ölü deri, saç telleri arasından görünmeye başladığında bu duruma kepek adı verilir. Kepek genellikle ciddi bir soruna işaret etmez ve bulaşıcı değildir. Ancak insanlar arasında kepekli saçla dolaşmak hoş bir durum sayılmaz ve bu nedenle kepek sıkıntı yaratır. Konu temizlik olmasa bile dışarıdan sanki saçlar kirliymiş, kişi bakımsızmış izlenimi doğar. Kepeklenmenin ciddi seviyede olduğu durumlarda sorun sadece görüntü değildir, kafa derisinde kaşıntı da olur. Kepeğe karşı en etkili tedavi yönteminin başında kepek şampuanı kullanmak gelir.
Eczanelerde ve marketlerde satılan kepek şampuanlarının farklı etkileri olabilir. Size iyi gelecek şampuanı deneyerek bulabilir ya da cilt doktoruna danışabilirsiniz. Kepek şampuanını etikette belirtildiği şekilde uygulamak önemlidir. Cilt kendini yenilerken bir yandan yeni hücreler oluşur ve diğer yandan ölü deri hücreleri atılır. Bu olağan bir süreçtir ve banyoda yıkanıp giden ölü deriyi gözle görmeyiz bile. Cildin bu yenilenme süreci normalde olması gerektiğinden daha hızlı olmaya ve ölü deri birikmeye başladığında ise, saç derisinde de kepek fark edilmeye, gözle görülmeye başlar. Kepek sorunu baş gösterdiğinde kafa derisi üzerinde ölü deri yamaları oluşur ve bunlar pul pul olarak saça karışır. Cildin yenilenme sürecini hızlandıran etkenler her zaman hijyenle ilgili sorunlar değildir. Temizlik dışında başka faktörler de kepek sorununa yol açıyor olabilir. Bu nedenlerde başlıca olanları aşağıda sıralanmış olarak bulabilirsiniz.
Seboreik Dermatit (Ciltte Yağlanma ve Kabuklanma) : Bir tür egzama olan seboreik dermatit henüz tam olarak nedeni anlaşılmamış, yağlı ve kabuklu cilt sorununa neden olan bir rahatsızlıktır. Bir tür mantarın bu duruma neden olduğu düşünülür. Bu tip egzamadan muzdarip olanlar kafa derisi dışında göz kapakları, burun kenarları, kulak arkası, koltuk altı gibi cildin başka kısımlarında da deride kabuklanma sorunuyla karşılaşabilirler. Cildin yer yer yağlı ve kızarık olduğu, kabuklandığı ve beyaz ya da sarı pul pul dökülme meydana geldiği görülür . Bebeklerde de yaşlılarda da ortaya çıkabilir. Malasezia Mantarı Malasezia normalde ciltte yaşayan ve zararsız olan bir mantar türüdür. Ancak kontrolsüz olarak büyümeye başlarsa cildin yenilenme sürecini hızlandırıp kepek sorununa neden olabilir. Ciltteki mantarın varlığı bağışıklık sistemini harekete geçiriyor olabilir ve bu tepki de cildin yağlanmasına yol açabilir. Bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlara karşı korumak için bu tür savunma tepkileri verir. Ancak cildin yağlanması bu kez mantarın daha da büyümesine yol açacaktır ve sonuç olarak tüm bu savunma mekanizması bize kepek olarak geri dönebilir.
Saçı Az ya da Çok Yıkama: Az yıkanan ve yağlanan saçta kepek oluşur ama bu, her kepekli saç pistir, yıkanmamıştır anlamına gelmez. Saçını az yıkayanlar yağlanma ve kepek sorunuyla daha çok karşılaşabilir, öte yandan saçı sık sık şampuanlamak da kafa derisini tahriş edip kepeğe neden olabilir. Saçın hangi aralıklarla şampuanlandığı kadar, şampuanlarken saç derisine masaj yapılması ve ardından bol suyla saçta şampuan kalmayacak şekilde iyi bir durulama yapılması da önemlidir.
Piyasada satılan şampuanların çoğu pek çok kimyasal içerdiğinden, cilt bu kimyasallara alerjik tepki veriyor olabilir. Kullandığınız şampuanı değiştirmek, farklı ürünler denemek ya da mümkün olduğunca medikal ve güvenilir ürünlere yönelmek işe yarayacaktır.
Jöle Benzeri Saç ürünleri: Jöle, saç spreyi, köpük benzeri saçı şekillendirmek için kullanılan ürünlerin kepeğe yol açtığı bilinmektedir. Bu kimyasal ürünlere saç derisi alerjik tepki verebilir ya da çok sık jöle kullanılması saç derisini tahriş edebilir. Piyasadaki bazı yeni ürünler ‘kepek yapmayan jöle’ etiketiyle satılmaktadır. Kepeğe en iyi çözüm bu tür saç ürünlerinde aşırıya kaçmamaktadır ama jölesiz yapamayanlar, kepek yapmayan ürünleri deneyebilirler.
Kuru Cilt: Herhangi başka bir tetikleyiciye gerek olmadan, sadece kuru bir cilde sahip olmak da kepek nedenleri arasındadır. Soğuk havalar, nemsiz ortamlar, fazlasıyla ısıtılmış odalar cildi olumsuz etkiler ve iyice kurutur. Bu durumda saç derisinin de pul pul dökülmesi, yani kepeklenme görülmesi veya var olan kepek sorununun daha da kötüleşmesi mümkündür. Kuru cilt nedeniyle görülen kepeklenme diğer kepek türlerine göre daha küçük ve yağsızdır. Kuru cildin yol açtığı pullanma kol ve bacaklarda da görülebilir. Yağlı cildi olanlar ise kepek sorunum olmayacak diye düşünmemeli. Bu biraz yukarıda söylenenlere ters düşebilir ama yağlı ciltler de ölü derinin birikmesine ve kepeğe yol açabilir.
Sedef Hastalığı (psoriasis): Parlak ve kalın deri pullanmasına neden olur. Sedef hastalığı daha çok dizlerde, dirseklerde ve gövdede olur ancak kafa derisini de etkileyebilir. Eğer sadece kafa derisi etkilenmişse seboreik dermatitten ayırması zorlaşabilir.
Kepeğin Diğer Nedenleri: Az su içmek cildi kurutur ve işte bu nedenle su içmekle kepek arasında bir bağlantı kurulabilir. Yeterince su içmiyorsanız kepek sorunu yaşayabilirsiniz demektir. Az su içmek dışında stres ve kaygı da cilt sorunlarını daha da kötüleştiren faktörlerdir. Pek çok kaşıntılı ve döküntülü cilt sorunu stresle birlikte tetiklenir. Özellikle kış aylarında, yeterince güneş ışığı alamadığımız havalarda da kepek sorunu artar.